Indexsprong levert pas op langere termijn banen op

De budgettaire impact van de indexsprong die de regering in 2015 wil doorvoeren komt netto uit op…nul euro. De voordelen zullen pas op langere termijn voelbaar zijn, als de bedrijven de versterking van hun concurrentiepositie omzetten in jobs.

De regering-Michel heeft besloten volgend jaar de lonen en uitkeringen eenmalig niet aan te passen aan de gestegen levensduurte. De bedoeling van die indexsprong is de concurrentiekracht van de ondernemingen te versterken. Maar er zijn ook gevolgen voor de federale begroting. Als de overheid de uitkeringen (bijvoorbeeld de pensioenen) en de ambtenarenlonen niet hoeft te verhogen, is dat goed voor de overheidsfinanciën. De primaire uitgaven en de sociale prestaties dalen volgend jaar met respectievelijk 283 en 773 miljoen euro, zo leert de ontwerpbegroting die de regering bij de Europese Commissie heeft ingediend.

Maar de medaille heeft ook een keerzijde. Aangezien de lonen van de werknemers in de privésector niet stijgen, gaan ook de sociale bijdragen niet omhoog en wordt ook minder geld naar de personenbelasting doorgesluisd. De regering verwacht daarom een daling van de fiscale en parafiscale ontvangsten van respectievelijk 682 en 600 miljoen euro. Een bonus is er wel via de vennootschapsbelasting (+215 miljoen euro). De lager dan verwachte personeelsuitgaven voor de bedrijven betekenen een hogere brutowinst en dus ook een hogere vennootschapsbelasting. Als we al die budgettaire verschuivingen in rekening nemen, dan blijkt dat een indexsprong voor de federale begroting en de sociale zekerheid – de zogenaamde entiteit 1 – een budgettaire nuloperatie is.

Is de indexsprong dan een maat voor niets? Volgens de regering-Michel zeker niet, omdat de maatregel vooral als doel heeft de loonkostenhandicap van ruim 4 procent met de buurlanden weg te werken. Daarvoor plant de federale regering trouwens ook een reële loonstop voor 2015-2016 en een vermindering van de werkgeversbijdragen van 33 naar 25 procent tegen 2019.

Te optimistisch

De vraag blijft op de indexsprong ook voor extra jobs zal zorgen. Werkgeversorganisaties als het VBO en Voka zijn enthousiast, maar ze hebben niet gezegd dat deze versterking van de concurrentiepositie onmiddellijk tot extra aanwervingen zal leiden. Aanvankelijk zal de indexsprong vooral ontslagen vermijden. Economen voorspellen dat eerst de marges van de bedrijven zullen versterken en dat dat hen ertoe aan zal zetten opnieuw te investeren. Pas daarna volgt de banengroei.

Minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) kwam een paar weken geleden tijdens het Kamer-debat over de regeerverklaring met het cijfer van 80.000 extra jobs in drie jaar. Dat is een schatting; het Planbureau werkt aan een gedetailleerde studie over de impact van de regeringsmaatregelen op de werkgelegenheid. 80.000 extra banen is in elk geval een stuk meer dan de studies over de indexsprong voorspelden, ook al voert de regering uiteraard nog loonlastenverlagingen door. Volgens een recente studie van Joep Konings (KU Leuven) brengt een indexsprong 14.000 tot 41.000 extra banen op in drie jaar.